Choroby przyzębia – popularnie określane mianem paradontozy – należą do najczęstszych schorzeń jamy ustnej u dorosłych. Ich leczenie nie polega jednak wyłącznie na działaniach lekarza. W przeciwieństwie do wielu innych dziedzin stomatologii, w periodontologii sukces terapeutyczny w dużej mierze zależy od pacjenta. Dlaczego? Bo to właśnie codzienne nawyki higieniczne i systematyczność mają decydujący wpływ na stan tkanek przyzębia.
Przewlekła choroba – potrzebne stałe zaangażowanie
Choroby przyzębia mają charakter przewlekły, a niekiedy postępujący. Oznacza to, że nie da się ich wyleczyć „raz na zawsze” – jak ubytku próchnicowego. Nawet jeśli proces zapalny zostanie zahamowany, a kieszonki przyzębne oczyszczone, to bez właściwej higieny i regularnych kontroli stan zapalny może bardzo szybko powrócić.
Leczenie periodontologiczne nie kończy się na fotelu dentystycznym. To proces, w którym codzienne działania pacjenta są równie istotne jak interwencje specjalistyczne.
Rola pacjenta w leczeniu przyzębia – co jest naprawdę ważne?
Płytka bakteryjna – główny czynnik wywołujący stan zapalny dziąseł i przyzębia – odkłada się każdego dnia. Nawet najdokładniejszy zabieg higienizacyjny nie daje trwałego efektu, jeśli pacjent nie kontynuuje go w domu.
Podstawą skutecznej higieny jest:
- szczotkowanie zębów co najmniej 2 razy dziennie (najlepiej szczoteczką elektryczną lub soniczną),
- codzienne nitkowanie przestrzeni międzyzębowych,
- ewentualne stosowanie płukanek antyseptycznych (na zalecenie lekarza).
Wielu pacjentów nie odczuwa bólu ani dyskomfortu w początkowej fazie choroby przyzębia, dlatego mogą lekceważyć problem. Tymczasem przewlekły stan zapalny stopniowo niszczy tkanki podtrzymujące ząb – bez wyraźnych objawów. Świadomość tego mechanizmu zwiększa motywację do systematycznego leczenia i przestrzegania zaleceń.
Po zakończeniu leczenia aktywnego konieczne są regularne wizyty w ramach tzw. fazy podtrzymującej. To właśnie one pozwalają na wczesne wykrycie ewentualnych nawrotów oraz na bieżące usuwanie osadu i kamienia, zanim spowodują ponowne pogłębienie problemu.
U większości pacjentów po leczeniu periodontologicznym zaleca się profesjonalne oczyszczanie zębów co 3–6 miesięcy – częstotliwość ustala lekarz na podstawie indywidualnego ryzyka.
Eliminacja czynników ryzyka
Palenie tytoniu, nieleczona cukrzyca, stres, zaburzenia odporności – to czynniki, które znacznie zwiększają ryzyko rozwoju i nawrotu choroby przyzębia. Skuteczne leczenie często wymaga więc również modyfikacji stylu życia i leczenia chorób ogólnych.
Bez współpracy pacjenta nie da się utrzymać efektów leczenia
Wielokrotnie zdarza się, że pacjent po intensywnym leczeniu uzyskuje bardzo dobre wyniki – stan zapalny ustępuje, dziąsła przestają krwawić, pogłębione kieszonki ulegają spłyceniu. Jednak bez utrzymania odpowiedniej higieny i rezygnacji z fazy podtrzymującej efekty te mogą zostać utracone w ciągu kilku miesięcy.
Dlatego w periodontologii mówimy o terapii partnerskiej – opartej na współpracy, zaangażowaniu i edukacji. Rolą lekarza jest nie tylko leczenie, ale też nauczenie pacjenta, jak skutecznie dbać o stan jamy ustnej na co dzień.
Mieszkam i pracuję w Warszawie. Praktykę lekarską prowadzę od ponad dwudziestu lat. Jestem współwłaścicielką kliniki stomatologicznej Trio-Dent, gdzie leczę pacjentów, prowadzę badania naukowe, ale też udzielam pomocy osobom, które jej potrzebują.
